Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου είναι κατεξοχήν ευκαιρία να σκεφτούμε την εθνική ενότητα και ομοψυχία και την αποφασιστική αντίσταση του λαού μας απέναντι στον φασισμό. Στο «Όχι» συμπυκνώθηκε η απόφαση ολόκληρου του ελληνικού λαού να αντισταθεί στις επεκτατικές διαθέσεις της Ιταλίας και των δυνάμεων του Άξονα. Αλλά συμπυκνώθηκε και η απόφασή του να αντισταθεί στον φασισμό.

Ήταν ένας πόλεμος στον οποίο συμμετείχαν όλοι: άνδρες και γυναίκες, νέοι και ηλικιωμένοι, όλοι και όλες προσέφεραν από το μετερίζι που μπορούσε ο καθένας και η καθεμιά. Ήταν όλοι ενωμένοι, ταγμένοι σε έναν κοινό σκοπό, στην απόφαση να νικήσουν.

Ο πόλεμος του 1940 ήταν από κείνες τις σπάνιες στιγμές της ιστορίας που η επικέντρωση στον στόχο βάζει σε δεύτερη μοίρα τις διαφορές και που η ελπίδα υπερνικά τον φόβο. Ήταν από εκείνες τις στιγμές που το καλό του συνόλου ανυψώνεται πάνω από τα επιμέρους συμφέροντα. Το συναίσθημα που επικρατεί στις περιόδους αυτές είναι η μέθεξη. Αυτό το μεγαλειώδες συναίσθημα ότι όλα είναι δυνατά, ότι όλα μπορούν να αλλάξουν. Τότε η ζωή γίνεται γιορτή, οι θυσίες έχουν νόημα και τα προβλήματα δίνουν τη θέση τους στα όνειρα.

Δεν κράτησε για πάντα αυτό το συναίσθημα – ήρθε η κατοχή και οι διχασμοί επανεμφανίστηκαν, με νέες μορφές και σχήματα. Και μετά ο εμφύλιος. Όμως, είναι σημαντικό να κρατήσουμε τη δυναμική που γεννάει αυτή η στιγμή της ενότητας. Μια δυναμική που δεν είναι ψεύτικη, που μπορεί και μετατρέπεται σε πραγματική δύναμη νίκης.

Ο εορτασμός της επετείου της 28ης Οκτωβρίου ξεκίνησε ήδη στα χρόνια της Κατοχής. Με πρωτοπόρους τους μαθητές, τους φοιτητές, τους εργαζόμενους νέους και νέες. Και πήρε τη μορφή αντίστασης στον φασισμό, με την καθοριστική συμβολή της νεολαίας, με τις πρώτες διαδηλώσεις που είχαν νεκρούς από τα ιταλικά πυρά το 1942.

Τιμώντας το έπος της 28ης Οκτωβρίου, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι πρόκειται κυρίως για έναν πόλεμο αντίστασης στο φασισμό. Άλλωστε η αντίσταση στην Ελλάδα αποτέλεσε μέρος του ευρύτερου αντιφασιστικού αγώνα στην Ευρώπη.

Το φάντασμα του φασισμού φαίνεται να απειλεί για ακόμη μια φορά την Ευρώπη. Με διαφορετικό τρόπο βέβαια, π.χ. με την ξενοφοβία και τον ρατσισμό, που δηλητηριάζουν την καθημερινότητά μας. Για άλλη μια φορά, η χώρα μας και η Ευρώπη, οφείλουν να πουν ένα νέο δυνατό ΟΧΙ.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ