Οι ημέρες αυτές κάνουν την εμφάνισή τους από 15 Δεκεμβρίου ως 15 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο, και συχνότερα μεταξύ 16-31 Ιανουαρίου. Η ονομασία τους έχει αρχαιοελληνική προέλευση και αποδίδεται στον Αριστοτέλη.

Οι Αλκυονίδες πήραν το όνομά τους από το θαλάσσιο πτηνό Αλκυόνη ή καλύτερα από τον ομώνυμο αστέρα (Αλκυών των Πλειάδων) που φέρει το όνομα του πτηνού.

Τις μέρες αυτές ο αστέρας Αλκυών μεσουρανεί τις απογευματινές ώρες πράγμα που σημαίνει ότι τις νύκτες του Ιανουαρίου βρίσκεται στο ψηλότερο σημείο (ζενίθ) του ουράνιου θόλου.

Αυτό το φυσικό φαινόμενο έδωσε την ονομασία Αλκυονίδες σε όλες τις συνεχόμενες ημέρες που ο αστέρας αυτός είναι ορατός στο ανώτερο σημείο του θόλου.

Επιστημονική εξήγηση των αλκυονίδων ημερών

Από μετεωρολογική άποψη τις μέρες αυτές του χειμώνα λόγω του γεωγραφικού πλάτους της Ελλάδας, παρατηρείται εξίσωση των πιέσεων η οποία έχει ως αποτέλεσμα αφενός να μην υπάρχουν άνεμοι, και αφετέρου να υπάρχει έντονη ηλιοφάνεια, ακόμη κι αν η θερμοκρασία είναι χαμηλή.

Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει πως κάθε χρόνο παρατηρούνται αλκυονίδες ημέρες. Υπήρξαν χρονιές που απουσίασαν εντελώς, όπως το 1947, ενώ ούτε οι ημερομηνίες ούτε η διάρκεια τους είναι σταθερές.

Συνήθως καλύπτουν το δεύτερο μισό του Ιανουαρίου, αν και πολλοί διευρύνουν το διάστημα εμφάνισης τους από τις 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου.