Η «παιγνιοθεραπεία' στηρίζεται πάνω στο παιχνίδι το οποίο είναι το φυσικό μέσο αυτοέκφρασης του παιδιού. Με το παιχνίδι δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να παίζει με τα συναισθήματά και τα κάθε είδους προβλήματά του.

Η παιγνιοθεραπεία είναι «κατευθυντική» και «μη κατευθυντική». Στην κατευθυντική ο θεραπευτής έχει την ευθύνη και προκειμένου να εκπληρώσει συγκεκριμένους στόχους, επιλέγει και ανάλογες δραστηριότητες.

Τα παιδιά με συναισθηματικές, επικοινωνιακές, νοητικές και κινητικές δυσκολίες, επιζητούν και χρειάζονται την καθοδήγηση του θεραπευτή. Στην κατευθυνόμενη προσέγγιση, η ικανοποιητική σχέση μεταξύ παιδιού και θεραπευτή συντελεί στην εμφάνιση θετικών αλλαγών στο παιδί και οι θεραπευτικοί στόχοι εκπληρώνονται μέσα από ένα κλίμα ευδιαθεσίας και όχι εξαναγκασμού. Στη «μη κατευθυντική» το παιδί αναλαμβάνει την ευθύνη του παιχνιδιού, με την «διακριτική» εποπτεία του θεραπευτή. Η μέθοδος βασίζεται στο συμπέρασμα ότι το άτομο έχει μέσα του την ικανότητα να λύνει τα προβλήματά του, αλλά και την φυσική ώθηση για ανάπτυξη που κάνει την συμπεριφορά του περισσότερο ώριμη. Έτσι με το παιχνίδι του δίνεται η δυνατότητα διερεύνησης αυτών των παραμέτρων.

Απαιτείται λοιπόν από τον θεραπευτή να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες παιχνιδιού, να τροποποιήσει την διαδικασία όπου είναι απαραίτητο, για να την προσαρμόσει στις ανάγκες και ικανότητες του κάθε παιδιού, έτσι ώστε αυτό να ανταποκριθεί σε όσο δυνατόν περισσότερο «φυσιολογικά πρότυπα» μέσα από κατάλληλα ερεθίσματα.

Κατά τη διάρκεια ενός θεραπευτικού προγράμματος, η χρήση του παιχνιδιού προϋποθέτει από τον θεραπευτή, σωστή διαχείριση για την οργάνωση, επιλογή και τροποποίηση των δραστηριοτήτων. Η ενσωμάτωση του παιχνιδιού μέσα στις θεραπευτικές μεθόδους έχει πολλά οφέλη και μπορεί να εκπληρώσει ποικίλους θεραπευτικούς στόχους : α) ανάπτυξη αδρών και λεπτών δεξιοτήτων β) παροχή κινήτρων και ερεθισμάτων για φυσιολογικά πρότυπα έκφρασης γ) παρακίνηση του παιδιού για κοινωνικοποίηση και συμμετοχή δ) οργάνωση των αναπτυξιακών λειτουργιών.

Οι δραστηριότητες του παιχνιδιού τροποποιούνται συνεχώς για να ικανοποιήσουν τις μεταβαλλόμενες ανάγκες του παιδιού. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, απαιτείται συνεχής ανάλυση και τροποποίηση της δραστηριότητας. Οι «κινητικές» και «γνωστικές» απαιτήσεις ενός παιχνιδιού πρέπει να αυξομειώνονται και να τροποποιούνται αναλόγως, να είναι ενσωματωμένες στις «αρχές θεραπείας» και να απαντούν στις αλλαγές συμπεριφοράς και τις συναισθηματικές απαιτήσεις του κάθε παιδιού.

Ανεξάρτητα με το είδος του παιχνιδιού (δράμα, σπορ, αντικείμενα, παιχνίδι – κανόνων, ομαδικό) η επιτυχής ολοκλήρωση του, προϋποθέτει την οργάνωση ενός κατάλληλα δομημένου χώρου και την προετοιμασία του θεραπευτή για «δυναμική αλληλεπίδραση».

Η δημιουργική καινοτομία στη χρήση των υλικών, του περιβάλλοντος και η ανάκτηση ρόλων είναι οι κρίσιμες πτυχές στην αποτελεσματικότητα της κάθε δραστηριότητας, η οποία είναι σχεδιασμένη βάσει των ενδιαφερόντων και των ικανοτήτων του κάθε παιδιού.

Ένα συχνό θέμα που έχουμε ν' αντιμετωπίσουμε, σε παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές, είναι η αλλαγή δεδομένων σε σχέση με τα φυσιολογικά πρότυπα ανάπτυξης. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι πολύ συχνά σε όλες τις φάσεις της ανάπτυξης και εκτέλεσης μιας δραστηριότητας υπάρχει σύγχυση ή καθυστέρηση. Σε πολλές περιπτώσεις οι ενέργειες του παιδιού είναι ατελείς και δεν αντιστοιχούν στο «λειτουργικό προορισμό» του παιχνιδιού. Ακόμα και όταν συμβαίνει αυτό, αυτές οι φάσεις είναι μικρής διάρκειας και ασταθείς. Η θεραπευτική πρακτική επιβάλλει την «επανεκπαίδευση» του παιδιού, μέσα από πρότυπα μίμησης και σταδιακά την μετατροπή του από «θεατή' σε συμμέτοχο» των παραστάσεων, όπου ο θεραπευτής υποδεικνύει την ακολουθία των πράξεων, δημιουργώντας παιδαγωγικές συνθήκες «αποδοχής» των ρόλων και των σκοπών, του παιχνιδιού, επιτυγχάνοντας έτσι την τελική αυτονόμηση του παιδιού.

Όπως όλα τα παιδιά έτσι και αυτά που παρουσιάζουν αναπτυξιακές διαταραχές, τρέφουν ελπίδες, έχουν φιλοδοξίες, έχουν ανάγκες και μάλιστα αυξημένες. Εκείνο που δημιουργεί την ένταση είναι το χάσμα ανάμεσα στην ικανότητα να εκτελέσουν κάτι, τη φιλοδοξία που έχουν και ακόμα την βοήθεια που επιζητούν κα η οποία πολλές φορές δεν του δίνεται.

Η ανασκόπηση αυτή είχε σαν στόχο να αναδείξει τη σπουδαιότητα του παιχνιδιού σε «ιδιαίτερες ομάδές» παιδιών ώστε να δώσει ώθηση σε γονείς και θεραπευτές να εντάξουν το παιχνίδι στις κύριες ανάγκες του παιδιού και να κάνουν ότι είναι δυνατόν από μέρους τους για να ελαχιστοποιήσουν τις δυσκολίες που μπορεί ν΄ αντιμετωπίσει ένα τέτοιο παιδί όταν παίζει.

Ο συνδυασμός θεραπευτικών τεχνικών με δραστηριότητες παιχνιδιού έχει αποδεδειγμένα σπουδαία αποτελέσματα σε όλους τους τομείς ανάπτυξης όπως η ομιλία, αντίληψη, κίνηση, κοινωνικοποίηση κ.λ.π. αφού το παιχνίδι ενθαρρύνει το παιδί να δραστηριοποιηθεί λειτουργικά και «πυροδοτεί» το «θέλω». Η θεραπευτική συνεδρία απαιτεί πάντα από τον θεραπευτή να προσαρμόζει όλες τις δραστηριότητες παιχνιδιού στις απαιτήσεις κάθε σταδίου ανάπτυξης, γίνεται όμως ευχάριστη δίνοντας στο παιδί την ευκαιρία να συμμετέχει με τον δικό του τρόπο και τον δικό του κόσμο

Πηγή: ebiskoto.gr