Αυτή τη φορά η πανέμορφη και ιστορική πόλη της Κρακοβίας αποτέλεσε προορισμό, τόπο συνάντησης και συνεργασίας για συνεργαζόμενα σχολεία από την Ελλάδα, την Πολωνία, την Τουρκία, τη Ρουμανία, την Τσεχία, τη Λετονία, την Ισπανία και την Πορτογαλία. Από ελληνικής πλευράς συμμετείχε το 12ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης, το οποίο εκπροσώπησαν ο διευθυντής του (κ. Φελεκίδης Γιώργος) και οι εκπαιδευτικοί αγγλικής γλώσσας (κ.κ. Τσιούτσιου Μαριάνα και Τυροδήμου Ευτέρπη). Η αναχώρηση από την όμορφη πόλη μας έγινε τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου και ώρα 04.00 το πρωί. Μετά τη μετάβαση στο αεροδρόμιο της Μακεδονίας και τρεις διαδοχικές πτήσεις (Αθήνα – Βαρσοβία – Κρακοβία) το μεσημέρι φτάσαμε στο χιονισμένο προορισμό μας, την Κρακοβία.

[Η Κρακοβία υπήρξε επί πεντακόσια χρόνια πρωτεύουσα της Πολωνίας και –αντίθετα με τη Βαρσοβία– ξέφυγε την καταστροφή κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Tο 2014 είχε πληθυσμό 762.508 κατοίκων ή 1,4 εκατομμύρια λαμβάνοντας υπόψη τα περίχωρα της πόλης). Κατά τον 11ο αιώνα έγινε πρωτεύουσα της Πολωνίας. Γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή κατά τη δυναστεία των Γιαγκελλόνων (1386 - 1572). Κατά το 1569 αρχίζει η παρακμή της με τη μεταφορά της πρωτεύουσας στη Βαρσοβία από τον Σιγισμούνδο Γ΄. Από το 1815 μέχρι το 1846 αποτελούσε ανεξάρτητη δημοκρατία κάτω από ρωσική κυριαρχία. Το 1846 ανακτήθηκε από την Αυστρία και μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο πέρασε στην Πολωνία. Η παλαιά πόλη της Κρακοβίας έχει πλούσια αρχιτεκτονική, ως επί το πλείστον αναγεννησιακή με ορισμένα δείγματα μπαρόκ και γοτθικά. Τα παλάτια, οι εκκλησίες και τα μέγαρα της Κρακοβίας έχουν να δείξουν πλούτο χρωμάτων, αρχιτεκτονικών λεπτομερειών, βιτρώ, έργων ζωγραφικής, γλυπτών και επιπλώσεων.

Το 1978 - την χρονιά που εντάχθηκε η πόλη στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO - ο Κάρολος Ιωσήφ Βοϊτίλα, αρχιεπίσκοπος της Κρακοβίας, ανακηρύχθηκε πάπας της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ως Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄.]

Την αποστολή μας υποδέχτηκε η συντονίστρια του πολωνικού σχολείου και μας μετέφερε στο ξενοδοχείο. Μία - μία προσέρχονταν οι εκπαιδευτικές αποστολές των άλλων χωρών και το βράδυ ακολούθησε μία χαλαρή συγκέντρωση – γεύμα που ήταν ταυτόχρονα μια προθέρμανση για τη συνεργασία που θα ακολουθούσε.

Τη δεύτερη ημέρα του προγράμματος (1η των εργασιών), επισκεφτήκαμε το πολωνικό σχολείο στα προάστια της Κρακοβίας και συγκεκριμένα στο Sosnowice.

[Είναι ένα σχολείο μεσαίου μεγέθους από άποψη αριθμού φοιτούντων μαθητών. Το διδακτήριο είναι εκπληκτικό και φροντισμένο από τους εκπαιδευτικούς και την πολιτεία. Τίποτε δεν παραπέμπει στη σκέψη ότι ένα τέτοιο σχολείο βρίσκεται σε χώρα με υποδεέστερη οικονομική ευρωστία από τη δική μας. Οι 95 φοιτούντες μαθητές και μαθήτριες υπηρετούνται από άρτιες υποδομές. Υπάρχουν ευρύχωρες αίθουσες διδασκαλίας, μικρό γυμναστήριο κλειστό, αίθουσα πληροφορικής, γραφείο για τον ψυχολόγο και τον λογοθεραπευτή που στηρίζουν το έργο των εκπαιδευτικών. Το έργο της Διεύθυνσης του σχολείου υποστηρίζει η γραμματεία του σχολείου ενώ διακρίναμε και έναν επιστάτη ο οποίος φρόντιζε να καθαρίζει την αυλή από το χιόνι για να μην κινδυνεύουν τα παιδιά.. Στο εσωτερικό του Δημοτικού συστεγάζεται και ένα συμπαθητικό Νηπιαγωγείο με 25 παιδάκια ηλικίας τριών έως πέντε ετών. Τη λειτουργία του στηρίζουν 2 νηπιαγωγοί και μια βοηθός νηπιαγωγός! Ο αριθμός των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στο σχολείο φανερώνει ότι η Παιδεία, για κάποιες χώρες, δεν είναι μόνο αριθμοί και οικονομία αλλά πίστη για ένα καλύτερο μέλλον. . . ]

Όλα ήταν έτοιμα για την καθιερωμένη υποδοχή των ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών αποστολών. Μας καλοδέχτηκαν μικροί μαθητές με παραδοσιακές στολές οι οποίοι για το καλωσόρισμα μας προσέφεραν από μια μπουκιά ψωμί. Στη συνέχεια μας υποδέχτηκε η διευθύντρια του σχολείου φροντίζοντας να μας ξεπαγώσει με το ζεστό χαμόγελό της. Οδηγηθήκαμε στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου όπου βρισκόταν το σύνολο των μαθητών συνοδευμένο από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Παραβρίσκονταν ακόμη οι τοπικές και εκπαιδευτικές αρχές της περιοχής. Μετά από τα σύντομα καλωσορίσματα, τα παιδιά του σχολείου, μας έβαλαν στο πνεύμα των Χριστουγέννων με διάφορα χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα σκετσάκια. Ακολούθησε η ανταλλαγή των δώρων ανάμεσα στις εκπαιδευτικές αποστολές και ένας προσεγμένος μπουφές. Κατά το μεσημέρι, όταν σχόλασε το σχολείο οι αποστολές πραγματοποίησαν την πρώτη τους εκπαιδευτική συνάντηση κάνοντας μια παρουσίαση και έναν απολογισμό της προόδου που παρουσίασαν σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι το θέμα του δικού μας προγράμματος είναι: 'Touch the magic of Fairy Tales"

Την Τρίτη ημέρα του προγράμματος επισκεφτήκαμε πάλι το σχολείο για να ξεναγηθούμε σε αυτό και να παρατηρήσουμε τον τρόπο λειτουργίας του. Όλες οι τάξεις του σχολείου είχαν προετοιμαστεί κατάλληλα για να μας κάνουν να αισθανθούμε άνετα. Μας υποδέχθηκαν με πλήθος χειροποίητων δώρων, δημιουργίες των μικρών μαθητών. Κάθε τάξη είχε προετοιμάσει και ένα μικρό σκετσάκι ή ένα τραγουδάκι υποδοχής. Και εμείς με τη σειρά μας πριν αποχωρήσουμε από κάθε τμήμα δωρίζαμε στα παιδάκια χειροποίητες δημιουργίες των δικών μας μικρών μαθητών, που είχαμε μαζί μας. Προς το μεσημεράκι πραγματοποιήθηκε και δεύτερη εκπαιδευτική συνάντηση με προγραμματισμό δράσεων που θα πρέπει να ακολουθήσουν μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος που θα συμβεί στο τέλος του προσεχούς Μάη στην Πορτογαλία. Πριν επιστρέψουμε στην Κρακοβία, επισκεφτήκαμε ένα μικρό παλάτι του παρελθόντος, που σήμερα λειτουργεί σαν ξενοδοχείο. Ξεναγηθήκαμε μέσα σε αυτό και μας προσφέρθηκε ζεστό ρόφημα. [Η προσφορά ζεστών ροφημάτων ήταν σε συνεχή χρήση, καθόσον κατά τις τρεις πρώτες μέρες επικρατούσε δριμύ ψύχος!] Νωρίς το απόγευμα πήραμε το δρόμο της επιστροφής στο ξενοδοχείο για μια σύντομη ξεκούραση γιατί στις 19.00 θα άρχιζε η ξενάγηση στην πόλη της Κρακοβίας. Και πράγματι στις 18.45 μετακινηθήκαμε με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο προς το ιστορικό κέντρο όπου μας περίμενε η ξεναγός.

[Η ξενάγησή μας άρχισε από την περίφημη εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου με το εκπληκτικό τρίπτυχο. Ακολούθησε νυκτερινή περιήγηση στους δρόμους της πόλης. Δε δυσκολευτήκαμε να διαπιστώσουμε ότι Κρακοβία είναι η χαϊδεμένη της Πολωνίας, με μια θαυμάσια Παλιά Πόλη ( Stare Miasto ). Η οδός Kanonicza, που οδηγεί από τη Stare Miasto στο λόφο Wawel, είναι πολύ γραφική, με κατοικίες από το 14ο αιώνα: μέχρι και ο πάπας Ιωάννης Παύλος ΙΙ έμενε εδώ. Στα νοτιοανατολικά της Παλιάς Πόλης, το προάστιο Kazimierz, το οποίο φέρει το όνομα του ιδρυτή του ( από το 1335 ), φιλοξενούσε επί αιώνες την εβραϊκή κοινότητα. Επισκεφτήκαμε το χώρο όπου γυρίστηκε η περίφημη ταινία Η Λίστα του Σίντλερ, (αγγλικά: Schindler's List). Είναι αμερικανικό πολεμικό βιογραφικό δράμα παραγωγής 1993 με θέμα τον Όσκαρ Σίντλερ, έναν Γερμανό επιχειρηματία που έσωσε τις ζωές χιλίων Πολωνών Εβραίων στο Ολοκαύτωμα προσλαμβάνοντάς τους στα εργοστάσια του. Την ταινία σκηνοθέτησε ο Στίβεν Σπίλμπεργκ και το σενάριο έγραψε ο Στίβεν Ζαϊλίαν, βασισμένο στη νουβέλα Schindler's Ark του Τόμας Κενάλι. Πρωταγωνιστούν οι Λίαμ Νίσον, Ρέιφ Φάινς και Μπεν Κίνγκσλεϊ. Από τις αρχές της δεκαετίας του '90 η περιοχή έχει μετατραπεί στην πιο trendy γειτονιά της πόλης, με έντονη νυχτερινή ζωή και πολλά εστιατόρια. Η Κρακοβία έχει δυνατή κουλτούρα του καφέ ( μια και η Βιέννη είναι κοντά ) και ανήκει επίσης στη «ζώνη της βότκας» –το τόξο των χωρών της Βόρειας Ευρώπης, από τη Ρωσία μέχρι τη Νορβηγία–, όπου το σκληρό αλκοόλ είναι μέρος της καθημερινότητας.]

Πριν επιστρέψουμε στο ξενοδοχείο κουρασμένοι δεν παραλείψαμε να επισκεφτούμε και την κεντρική πλατεία της πόλης όπου είχε στηθεί ένα χριστουγεννιάτικο πανηγυράκι. Ένα μεγάλο πλήθος επισκεπτών απολάμβανε τα παραδοσιακά εδέσματα και έκανε τα ψώνια του από τα υπαίθρια μικρομάγαζα που είχαν στηθεί για το σκοπό αυτό.

Η τέταρτη ημέρα του προγράμματος υπήρξε και η πιο συγκλονιστική. Επισκεφτήκαμε μετά από ταξίδι δύο περίπου ωρών το Άουσβιτς, το πιο απάνθρωπο ίσως από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης που είχαν συστήσει οι Γερμανοί ναζί κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν ο τόπος όπου καταλύθηκε κάθε έννοια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

[Παρά το ότι έχουν περάσει περισσότερα από εβδομήντα χρόνια από την απελευθέρωση των εγκλείστων του κολαστηρίου από τους Ρώσους, το όνομα αυτό εξακολουθεί να προκαλεί φρίκη στο άκουσμά του. «Auschwitz» είναι η γερμανική ονομασία της πόλης Oswiecim που βρίσκεται στην Πολωνία, περίπου 60 χιλιόμετρα έξω από την Κρακοβία, εκεί όπου οι κατακτητές μετέτρεψαν παλαιότερες πολωνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και στη συνέχεια μαζικής εξόντωσης ψυχών. Αυτό που σοκάρει περισσότερο τον επισκέπτη, αφού περάσει το κατώφλι με την κυνική επιγραφή «Arbeit macht Frei» (η εργασία απελευθερώνει), είναι η μεθοδικότητα, η εντατική μελέτη των διαδικασιών και η κατασκευή υποδομών, ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη αποτελεσματικότητα στο φρικτό αυτό έργο. Θηριωδίες και ωμότητες υπήρξαν πλείστες στην ανθρώπινη ιστορία, πολλές εξ αυτών παρακινούμενες από αρρωστημένες, θρησκευτικές ή μη, ιδεολογίες. Η περίπτωση όμως της μαζικής εξόντωσης ανθρώπων για φυλετικούς ή θρησκευτικούς λόγους στο Άουσβιτς, αλλά και στα άλλα ναζιστικά κολαστήρια, ξεχωρίζει διότι έγινε προσεκτικά και μελετημένα, ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που θα οργάνωνε κανείς ένα σύγχρονο εργοστάσιο με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας και τη μείωση του κόστους.

Η επίσκεψη στο Άουσβιτς γενικώς απαιτεί γερό στομάχι, ειδικά όταν θα βρεθεί κανείς μπροστά στα εκθέματα με τα προσωπικά αντικείμενα, μικρά παπούτσια και ρούχα παιδιών, πολλά από τα οποία ήταν εμφανώς νηπιακής ηλικίας όταν δολοφονήθηκαν. Το εξαιρετικά οργανωμένο μουσείο είναι ιδιαίτερα διδακτικό και λειτουργεί σαν μια σοβαρή προειδοποίηση για τους κινδύνους του ολοκληρωτισμού και του φανατισμού κάθε απόχρωσης, τον οποίο δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ακόμη και στις μέρες μας. Κάθε χρόνο δέχεται περισσότερους από 1.500.000 επισκέπτες (μεταξύ αυτών και 5.500 Έλληνες) και αποτελεί ένα από τα κύρια «αξιοθέατα» της Κρακοβίας.]

Νωρίς το απόγευμα επιστρέψαμε στην Κρακοβία πλημμυρισμένοι από έντονα συναισθήματα και ιδιαίτερα προβληματισμένοι για την έλλειψη ορίων στις ακατανόητες ανθρώπινες συμπεριφορές και ενέργειες. Το βράδυ πραγματοποιήσαμε την τελευταία βόλτα μας στο κέντρο της πόλης και δειπνήσαμε όλοι μαζί σε ένα εξαιρετικό εστιατόριο στην πάλαι κραταιά εβραϊκή συνοικία. Οι πελάτες στην πλειοψηφία τους ήτανε τουρίστες καθόσον τα χαμηλά εισοδήματα των πολιτών της Πολωνίας δεν επιτρέπουν στους περισσότερους τέτοιου είδους απολαύσεις! Πριν την επιστροφή στο ξενοδοχείο μας, άρχισε και ο αποχαιρετισμός των εκπαιδευτικών αποστολών γιατί είχε έρθει το πλήρωμα του χρόνου και από το πρωί της επόμενης ημέρας οι αποστολές θα άρχισαν να αποχωρούν για να επιστρέψουν στις χώρες τους...

Η πέμπτη ημέρα μας βρήκε με τις βαλίτσες έτοιμες και γεμάτες πολύτιμες εμπειρίες που αποκτήσαμε από το ταξίδι μας αυτό. Η επιστροφή μας ακολούθησε την αντίστροφη διαδρομή, Κρακοβία – Βαρσοβία – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Κατερίνη.

Μπορεί τα ταξίδια αυτού του είδους στα πλαίσια των προγραμμάτων Erasmus να θεωρούνται κουραστικά, οι εμπειρίες όμως και οι γνώσεις που προσφέρουν είναι ανεκτίμητες. Φέρνουν πιο κοντά τους εκπαιδευτικούς διαφόρων χωρών και προσφέρουν άπειρες ευκαιρίες συνεργασίας, ανταλλαγής ιδεών αλλά κυρίως καθίσταται κοινός τόπος, ότι παντού οι άνθρωποι είναι ίδιοι με κοινές ανάγκες και ίδια όνειρα!

Φελεκίδης Γιώργος
Διευθυντής 12ου Δ. Σ.