Προ πολλών ετών, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (ΑΑΡ) είχε θεσπίσει ένα απλό όριο: όχι πάνω από δύο ώρες την ημέρα μπροστά στην τηλεόραση ή σε οποιαδήποτε άλλη οθόνη από την ηλικία των δύο ετών και μετά. Την περασμένη Παρασκευή, όμως, στη διάρκεια του ετήσιου συνεδρίου της στο Σαν Φρανσίσκο, η ΑΑΡ παραδέχθηκε ότι η σύσταση αυτή δεν είναι και τόσο ρεαλιστική και πρέπει να αναθεωρηθεί.

Η πρώτη μεγάλη αλλαγή αφορά το τι εννοούμε όταν λέμε «χρόνος μπροστά στην οθόνη». Η ΑΑΡ τονίζει ότι τα όποια όρια πρέπει να αφορούν την ψυχαγωγία και όχι την εκπαίδευση, διότι άλλο είναι να παίζει το παιδί Clash of Clans και άλλο να ψάχνει πληροφορίες για μια εργασία στο μάθημα της Πληροφορικής ή της Ιστορίας.

Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή αφορά τη μεταβολή των συστάσεων ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Συνοπτικά, για τα παιδιά ηλικίας 2-5 ετών συνιστάται να μην υπερβαίνουν τη μία ώρα ψυχαγωγίας μπροστά σε οθόνη την ημέρα και για τα παιδιά ηλικίας άνω των έξι ετών να λαμβάνουν την απόφαση οι γονείς, οι οποίοι ξέρουν καλύτερα τα παιδιά και το ημερήσιο πρόγραμμά τους.

Τα βρέφη και τα νήπια όμως είναι εξαιρετικά ευάλωτα στις οθόνες και γι' αυτό έως την ηλικία των 18 μηνών δεν πρέπει να τους επιτρέπεται παρά μόνο κάποια σποραδική βιντεοκλήση με τη γιαγιά, τον παππού ή όποιον αγαπημένο ενήλικο λείπει μακριά σε ταξίδι.

Τα νήπια

Για τους γονείς νηπίων, βέβαια, ο πλήρης αποκλεισμός της τεχνολογίας μπορεί να είναι δύσκολος, παραδέχθηκε η ελληνικής καταγωγής παιδίατρος και εκπρόσωπος της ΑΑΡ δρ Γιολάντα Ριντ Χασιάκου, η οποία συνυπογράφει τις νέες οδηγίες μαζί με άλλους ειδικούς.

«Εχει όμως ύψιστη σημασία για την ανάπτυξη του εγκεφάλου τους και την υγιή σχέση γονέως – παιδιού» πρόσθεσε. «Ο θόρυβος και η δραστηριότητα της οθόνης αποσπούν την προσοχή του μωρού και, ακόμα κι αν δεν κοιτάζει απευθείας την οθόνη, μπορεί να διεγερθεί από τους ήχους και τα φώτα που αναβοσβήνουν, εκδηλώνοντας εκνευρισμό ή προβλήματα στον ύπνο».

Το πιο σοβαρό όμως είναι ότι χάνει την πολύτιμη επαφή με τα μάτια του ενηλίκου που το φροντίζει: αυτή η επαφή είναι η καλύτερη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου αλλά και για τη συμπεριφορά των μωρών όταν μεγαλώσουν, είπε. «Η τηλεόραση δεν πρέπει να είναι η μπέιμπι σίτερ» τόνισε. «Είναι απείρως προτιμότερο να μιλάτε με το παιδί ή να του διαβάζετε ένα βιβλίο, έχοντας συνεχώς την τηλεόραση και τα κομπιούτερ κλειστά».

Δύο έως πέντε ετών

Στα λίγο μεγαλύτερα νήπια και στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, μεγάλη σημασία δεν έχει μόνο η διάρκεια της ψυχαγωγίας μπροστά σε μια οθόνη αλλά και το περιεχόμενό της.

Το ιδανικό, σύμφωνα με την ΑΑΡ, είναι να βλέπουν τα παιδιά βιντεοκασέτες εκπαιδευτικού περιεχομένου χωρίς διαφημίσεις που τους προκαλούν υπερδιέγερση, κατά τη δρα Χασιάκου.

Οπως εξηγεί, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δεν έχουν αναπτύξει τις νοητικές δεξιότητες για να κατανοούν τις διαφημίσεις ή τα κινούμενα σχέδια ούτε μπορούν να αποκωδικοποιούν τις εικόνες όπως τα παιδιά σχολικής ηλικίας. Με άλλα λόγια, δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τον αληθινό κόσμο από τον φανταστικό.

Μπορεί λοιπόν τα προσεκτικά επιλεγμένα χωρίς βίαιες σκηνές κινούμενα σχέδια να είναι κατάλληλα για την ηλικία τους, αλλά τα εκπαιδευτικού περιεχομένου βίντεο για μικρά παιδιά ή μια συζήτηση μέσω του Skype με τη γιαγιά μπορεί να ωφελήσει περισσότερο την ανάπτυξή τους.

Μετά τα έξι έτη

Οταν το παιδί πάει στο σχολείο, στο χέρι των γονιών είναι να καθορίσουν τη διάρκεια της ψυχαγωγίας μπροστά σε μια οθόνη. Η ΑΑΡ συνιστά να είναι η μικρότερη δυνατή, με τους γονείς να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ασχολούνται παραγωγικά με τα ψηφιακά μέσα, αφού πρώτα τελειώσουν όλα τα άλλα που χρειάζονται για υγιή ανάπτυξη.

Ποια είναι τα «όλα τα άλλα»; Για το μέσο υγιές παιδί είναι το σχολείο, το διάβασμα, τουλάχιστον μία ώρα φυσικής δραστηριότητας την ημέρα, οι κοινωνικές επαφές και ο μεσημβρινός ύπνος, που αντιστοιχούν σε περίπου 12 ώρες από το ημερήσιο πρόγραμμα του παιδιού – χώρια οι απαραίτητες ώρες του βραδινού ύπνου. Υστερα από όλα αυτά, «όση ώρα απομείνει μπορεί να αφιερωθεί στο παιχνίδι στον ηλεκτρονικό υπολογιστή» λέει η δρ Χασιάκου.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, η ώρα του ηλεκτρονικού παιχνιδιού δεν πρέπει ποτέ να υποκαθιστά υγιεινές δραστηριότητες, ιδίως τον ύπνο, τις κοινωνικές επαφές και την φυσική δραστηριότητα, προειδοποιεί η ΑΑΡ.

Η προστασία

Το πιο σημαντικό απ' όλα όμως είναι να διδάξουν οι γονείς στα παιδιά τους να χρησιμοποιούν την τεχνολογία ως εργαλείο δημιουργίας, σύνδεσης και μάθησης, και να προστατεύονται από τις αρνητικές πλευρές της: τον εκφοβισμό στο διαδίκτυο (cyber bullying), την αποστολή σεξουαλικού περιεχομένου μηνυμάτων και εικόνων (sexting) και το κακόβουλο περιεχόμενο κάθε είδους και μορφής.

Για να επιτευχθούν όλ' αυτά:

* Να βλέπετε μαζί με τα παιδιά σας τηλεόραση όταν είναι μικρά, για να συζητάτε όσα βλέπετε, συμπεριλαμβανομένων των διαφημίσεων.

* Υιοθετήστε πρώτοι εσείς υγιεινές ψηφιακές συνήθειες. Με άλλα λόγια, να κλείνετε τα κινητά, τις τηλεοράσεις και τα κομπιούτερ το βράδυ, να μην παίζετε με τις ώρες ηλεκτρονικά παιχνίδια και να μην έχετε συνέχεια το νου σας στο κινητό (τα παιδιά το καταλαβαίνουν και θυμώνουν πάρα πολύ, προειδοποιούν οι ειδικοί).

* Καθιερώστε ώρες και ζώνες χωρίς ψηφιακά μέσα για όλη την οικογένεια (π.χ. κανένας δεν θα παίρνει ψηφιακά μέσα στο υπνοδωμάτιο ούτε θα τα χρησιμοποιεί την ώρα του φαγητού).

* Βάλτε όλα τα κομπιούτερ στο σαλόνι, για να παρακολουθείτε την ψηφιακή δραστηριότητα του παιδιού σας.

* Παίξτε ηλεκτρονικά παιχνίδια μαζί με το παιδί σας, για να του διδάξετε ότι και η ψυχαγωγία είναι καλύτερη με κοινωνική αλληλεπίδραση.

* Να έχετε το νου σας για σημάδια εθισμού. Αν το παιδί χάνει ύπνο ή μένει αδιάβαστο για να παίζει στο κινητό ή στο τάμπλετ, πρέπει να παρέμβετε.

Πηγή: eidikidiapaidagogisi.blogspot.com